Rekuperacja to rozwiązanie, na które coraz częściej decydują się współcześni inwestorzy. Pod tą nazwą kryje się wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Samo słowo, z początku, może brzmieć obco, pochodzi z języka łacińskiego i w dosłownym tłumaczeniu oznacza odzyskiwanie energii. Rekuperacja zaczyna stanowić w ostatnich latach dobrą alternatywę dla tradycyjnej i powszechnie niegdyś wykorzystywanej w budownictwie wentylacji grawitacyjnej. W trosce o wysoki komfort życia mieszkańców, nowoczesne budynki podlegają odmiennej standaryzacji, są wznoszone tak, by zachowywana w nich była maksymalna szczelność, którą utrudniają dawne rozwiązania wentylacyjne. Założenia wentylacji grawitacyjnej opierają się na dopuszczeniu do swobodnego obiegu i przepływu powietrza, który prowadzi co prawda do skutecznej wymiany między zewnętrzem a wewnętrzem, jednocześnie jednak powodując straty ciepła w budynku. Rekuperacja natomiast pozwala na utrzymanie stałej, prawidłowej temperatury wewnętrznej, niwelując w ten sposób koszty, generowane przez utratę energii cieplnej wytwarzanej na bieżąco. Jeżeli zastanawiamy się nad zmianą tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej na rekuperację lub jesteśmy na etapie budowania własnego domu i rozważamy tę opcję, dobrze jest obeznać się wstępnie z podstawowymi informacjami na jej temat. Co więc należy wiedzieć o rekuperacji?
Czym jest rekuperacja i jakie są jej zasady działania?
Wiemy już, że rekuperacja to wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, ale co to właściwie oznacza? W zamkniętych przestrzeniach, wskutek procesu oddychania, gromadzony jest dwutlenek węgla a także wilgoć. Standardowo, wentylacja ma za zadanie wymieniać zużyte powietrze na świeże. To jej podstawowe założenie. Tak jak wentylacja grawitacyjna, tak i rekuperacja pozwalają na tego typu wymianę. Z tą jednak różnicą, że w tradycyjnej wersji, wraz z powietrzem, z budynku wydostaje się ciepło, napływa z kolei chłód z zewnątrz. Jak to wygląda w przypadku rekuperacji? Rekuperacja, w przeciwieństwie do swojej poprzedniczki, jest instalacją złożoną, w której punkt centralny stanowi urządzenie, zwane rekuperatorem. Rekuperator zawiera w sobie wymiennik ciepła, który odpowiada za odzyskiwanie energii z przetwarzanego, zużytego, a więc wymienianego powietrza i przekazywanie tejże nowemu, które zostanie dopiero skierowane do pomieszczeń. W ten sposób, oprócz pełnienia podstawowej funkcji wentylacyjnej, chroni budynek przed wyziębieniem i utratą nadmiernych ilości energii, zachowując zgromadzone wewnątrz murów ciepło. Stąd też jej coraz powszechniejsze zastosowanie – jest po prostu niezwykle opłacalna.
Co trzeba wiedzieć, chcąc wyposażyć się w rekuperację?
Przede wszystkim, rekuperacja nie może działać jednocześnie z wentylacją grawitacyjną, ponieważ sprawi to, że po prostu nie spełni swoich założeń. Dlatego, jeżeli chcemy zamontować rekuperację w budynku, który posiada już wentylację grawitacyjną, będziemy musieli zadbać o dokładne zabezpieczenie i zaślepienie wszystkich kanałów i kominów działających na rzecz poprzedniej formy. Dodatkowo, co należy mieć na uwadze, nie wszystkie pomieszczenia mogą być wentylowane mechanicznie. Do takich miejsc, przez wzgląd na bezpieczeństwo, możemy zaliczyć kotłownię czy garaż. Takie pomieszczenia powinny pozostać wentylowane grawitacyjnie i oczywiście odpowiednio odizolowane od pomieszczeń, w których będzie stosowana rekuperacja. Ważną kwestią jest pamiętanie o zachowaniu przepływu powietrza między włączonymi w system rekuperacyjny pomieszczeniami, w których zainstalowane będą otwory nawiewne – zazwyczaj są to pokoje; i wywiewne – kuchnia i łazienka. Tak, jak przy wentylacji tradycyjnej, tak i w jej wersji mechanicznej, kluczową kwestią pozostaje zadbanie o sprawny obieg tlenu we wnętrzach.
Rekuperacja a inne instalacje domowe
Powstać może pytanie, czy niektóre ze standardowych rozwiązań domowych mogą utrudniać lub uniemożliwiać pracę rekuperacji. Pierwszą z rzeczy, które mogą przyjść na myśl, jest klimatyzacja. Czy instalacje tego typu można ze sobą pogodzić? Jak najbardziej tak, przy czym trzeba pamiętać, by były odpowiednio względem siebie zamontowane. Ważną rolę będzie w tym przypadku odgrywać rozlokowanie ich punktów nawiewnych i wywiewnych. Poza tym nie ma przeciwwskazań dla stosowania rekuperacji we współpracy z klimatyzacją. Wspomnieliśmy już o konieczności zaślepiania kominów, czy oznacza to jednak całkowitą rezygnację z domowego kominka? Całkowitą nie, natomiast w domach, w których stosowana jest rekuperacja, kategorycznie nie wolno stosować kominków o otwartych komorach, które do procesu spalania pobierają powietrze z pomieszczenia. Może to bowiem, przy zakładanej szczelności pomieszczeń, grozić nawet zaczadzeniem. Jeżeli chcemy wyposażyć się w kominek, to tylko taki, który przy pomocy niezależnego kanału, pobierać będzie powietrze z zewnątrz, z zamkniętą komorą spalania. Przy użyciu rekuperacji, również okap kuchenny powinien posiadać oddzielny kanał. Powietrze wytwarzane w kuchni przy gotowaniu, smażeniu etc. może zanieczyszczać i utrudniać pracę całego układu wentylacyjnego. Z tego też względu, żeby nie zostawiać jednak kolejnego otwartego kanału grawitacyjnego, dobrym rozwiązaniem dla domostw korzystających z rekuperacji są pochłaniacze, filtrujące powietrze i zatrzymujące je w wewnętrznym obiegu. Problematyczne dla rekuperacji jest także ogrzewanie nadmuchowe, zaburzające jej prawidłową pracę. Pomimo to, rekuperacja odznacza się wyjątkową skutecznością i jest godnym polecenia rozwiązaniem, wartym rozważenia i powszechnego stosowania. Oszczędność energii, a co za tym idzie, samych rachunków za ogrzewanie, w połączeniu z proponowanym przez wiele firm oczyszczaniem powietrza jest warte minimalnych niedogodności, związanych z przystosowaniem dla niej budynku, których prawdopodobnie nawet nie odczujemy.